Testowanie monitora

Monitor przywieziony ze sklepu wymaga porządnej regulacji zanim będzie się nadawał do codziennej pracy. Fabryczne nastawy monitora służą do prezentowania go w sklepie. Najczęściej kontrast i jasność ustawione są na maksimum aby monitor dobrze prezentował się na tle konkurencji. Nie bez znaczenia pozostaje również bardzo jaskrawe oświetlenie w sklepach z elektroniką, które monitor musi równoważyć.

Profesjonalna regulacja jest procesem długotrwałym i wymaga użycia kolorymetru, dzięki któremu można precyzyjnie dostroić wyświetlane kolory. Zakładając, że nie dysponujemy kolorymetrem powinniśmy przynajmniej zaopatrzyć się w oprogramowanie do testowania monitora i poświęcić na to trochę czasu.

Popularne programy testujące wyświetlają obrazy testowe, dzięki którym możemy dosyć dokładnie sprawdzić i wyregulować nasz monitor. W sieci można znaleźć:

  • Nec monitor test
  • Nokia Monitor Test 2.0
  • Online monitor test uruchamiany wprost ze strony http://tft.vanity.dk/
  • Eizo-test
  • Tester Monitora 2.2
  • Pixel Persistence Analyzer 1.011e - bardzo znany program do testowania czasu reakcji pikseli

Przed rozpoczęciem regulacji trzeba monitor "wygrzać" tzn. pozwolić mu popracować conajmniej pół godziny.

Plansze testowe

Plansze testowe opisałem na przykładzie programu Eizo-test, który można pobrać ze strony producenta Program Eizo-test.


Plansza uniwersalna

Plansza uniwersalna pozwalająca na sprawdzenie wielu parametrów na raz. Prostokąty kolorów RGB pozwalają na sprawdzenie czy kolory są prawidłowo wyświetlane, natomiast prostokąty CMY czy kolory są prawidłowo mieszane. Kwadraty, koła i linie poziome, pionowe i skośne służą do sprawdzenia geometrii obrazu.


Plansze z jednolitym kolorem

Plansze o jednolitym kolorze: biała, czarna, czerwona, zielona i niebieska.

  • W przypadku monitora CRT służą do sprawdzenia ewentualnego namagnesowania kineskopu lub innej nieprawidłowości w pracy cewek odchylania poziomego i pionowego. Monitor wadliwy będzie wyświetlał niejednolity kolor. Najczęściej plamy innego koloru pojawiają się w narożach monitora. Pozbycie się przebarwień prowadzi przez skorzystanie z funkcji Degauss (rozmagnesowanie). Jednak jeśli przebarwienia są mocno widoczne to będziemy musieli skorzystać z serwisu. Sukces nie jest gwarantowany.
  • W przypadku monitora LCD plansze te ułatwiają wykrycie uszodzonych pikseli. Plansze biała i czarna umożliwiają wykrycie wad typu 1 i 2 natomiast plansze barw podstawowych (czerwony, zielony i niebieski) wykrycie wad typu 3 (uszkodzonych subpikseli). Najczęściej wadliwe piksele są niemożliwe do naprawienia. Jeśli ich ilość przekracza normy dla naszego monitora, bądź mamy monitor objęty dodatkową gwarancją np. zero martwych pikseli, możemy skorzystać z serwisu gwarancyjnego.

    Plansze te mogą również pomocniczo służyć do określenia równomierności podświetlenia ekranu.

    W sieci internet można znaleźć wiele porad dotyczących naprawiania wadliwych pikseli. Można je podzielić na dwie grupy. Pierwsza poleca specjalne programy, które poprzez zmianę kolorów mają wzbudzić martwy piksel. Druga zaleca delikatny nacisk na matrycę w miejscu występowania wadliwego piksela. W zasadzie ma to przypominać masaż matrycy. W ciągu kilkunastu lat opieki nad sprzętem komputerowym podejmowałem różne próby i testowałem różne rozwiązania. O ile nigdy nie udało mi się z sukcesem naprawić uszkodzonego piksela żadnym specjalnym programem to w kilku wypadkach masaż rzeczywiście pomógł i rozmasowany piksel ożył. Co więcej monitory te potem działały jeszcze bardzo długo bądź nawet jeszcze działają a naprawione piksele funkcjonują prawidłowo.


Plansze do sprawdzenia efektu mory

Plansze sprawdzające występowanie efektu mory. Obraz wyświetlony na ekranie powinien być widoczny jako jednolity szary bądź z widocznymi pikselami - białe piksele na czarnym tle. Możliwe ułożenie pikseli w zależności od planszy to pionowe linie albo szachownica. Niepożądany efekt mory jest widoczny jako prążki lub fale z rozszczepiającym się kolorem. Niepożądanego efektu możemy się pozbyć poprzez regulację: nastawy Phase i Clock.

Widok planszy do sprawdzenia efektu mory

Ta sama plansza w zbliżeniu zuper zoom


Kolejna plansza do sprawdzenia efektu mory

Ta sama plansza w zbliżeniu super zoom


Geometria ekranu

Problemy z geometrią występują tylko w wypadku monitorów CRT. W LCD poszczególne piksele wyświetlające obraz są osadzone mechanicznie z dużą precyzją. Kwadraty i okręgi na planszy testowej mają być widoczne bez zniekształceń. Jakiekolwiek zniekształcenia wskazują konieczność regulacji bądź oznaczają uszkodzenie monitora.


Jasność i kontrast

Regulujemy jasność i kontrast tak aby rozróżniać wszystkie pasy. Niższy kontrast jest korzystny dla oczu.


Efekt pompowania

Występuje w monitorach CRT. Podczas gwałtownych zmian w jasności wyświetlania obrazu monitor nie zachowuje geometrii. Pionowe linie po bokach monitora powinny pozostać na swoim miejscu. Wada jest widoczna jeśli pionowe linie wyginają się na kształt beczki.


Balans bieli i kontrast


Równomierność geometrii

Sprawdzamy czy kształty są geometrycznie poprawne i takie same w środku jak i narożach ekranu


Test konwergencji

Linie różnych kolorów powinny się ze sobą równo łączyć.


Test precyzji wyświetlania

Na ekranie powinniśmy zobaczyć siatkę ostrych i czystych białych punktów bez przebarwień. Poniżej fragment zrzutu ekranowego planszy testowej.


Test smużenia

Test został zaprezentowany w dziale problemy > Czas reakcji piksela (smużenie).


Zdolność różnicowania kolorów

Sprawdzamy czy różnica pomiędzy kolorem kwadratu a tłem jest widoczna. Możemy precyzyjnie ustawić kolor kwadratu i tła. Ma duże znaczenie dla grafików komputerowych ze względu na możliwość sprawdzenia reprodukcji podobnych kolorów.


Test gradientu

Sprawdzamy czy wyświetlony na ekranie kolor narasta płynnie czy pojawia się efekt bandingu (paskowania). Można wybrać kolor i ilość kroków przejścia tonalnego. Jeśli monitor przy 256 krokach (paskach) nie pokazuje płynnego przejścia to raczej nie jest to monitor dla grafika.


Test czytelności

Tekst powinien być wyraźny zarówno na środku jak i w rogach ekranu. Przy sprawdzaniu czytelności zwracamy uwagę na światło wewnątrz małej litery e. Tekst wyświetlony jest czarnymi literami na białym tle a następnie odwrotnie.


Test kąta widzenia

Problem kąta widzenia został omówiony w dziale problemy > Kąty widzenia.

Zmieniając pozycję względem monitora sprawdzamy czy kolory kwadratów nie zmieniają się. Można precyzyjnie ustawić kolor kwadratów.