Procesy introligatorskie obejmują wszystkie prace związane z przetwarzaniem zadrukowanych materiałów (papier, karton, folia) są stosowane również do przetwarzania niezadrukowanych papierów, kartonów, tektur (notesy, bloki, zeszyty) niektóre z procesów introligatorskich wykonujemy bezpośrednio na maszynach introligatorskich przy wykorzystaniu odpowiednich przystawek krojenie złamywanie arkuszy. W maszynach zwojowych do produkcji działowej wykorzystuje się odpowiednie przystawki do krojenia, prasowania, złamywania, gotowych składek przeznaczonych do dalszych etapów produkcji. Produktami zakładu mogą być również nieuformowane druki, np. w produkcji opakowań, które po zadrukowaniu z powrotem nawijane są na zwoje lub bobiny, ponieważ formowanie tych opakowań następuje na maszynach do pakowania.

Rola introligatorni w zakładach poligraficznych jest różna a zależy to od produktu jaki jest wykonywany np. przy drukach wszelkiego rodzaju akcydensów najczęściej urządzeniem potrzebnym będzie krajarka jedno nożowa, przy produkcji etykiet mogą być stosowane urządzenia do wykrawania, brązowania, lakierowania, gumowania.

Najbardziej skomplikowana jest produkcja opraw a liczba procesów jakie trzeba wykonać pracochłonność zależy od stopnia skomplikowania oprawy wielkości wykorzystywanego nakładu, stopnia zmechanizowania zautomatyzowania procesów oprawiania.

Z powodu dużej różnorodności procesów introligatorskich konieczna jest specjalizacja zakładów poligraficznych w wykonywaniu produkcji. Introligatornia do produkcji opakowań znacznie będzie się różniła od introligatorni do produkcji np. opraw.

Najbardziej ogólnym podziałem produktów introligatorskich są:

Druki luźne - jest to produkt introligatorski składający się z jednej lub kilku części nie połączonych ze sobą może to być zadrukowana kartka w postaci ulotki, plakatu, ulotki prospektowe wykonane z jednego arkusza, które po złamaniu dają nam wygląd druku cztero stronicowego. Drukiem luźnym będzie również torebka wykonana jednego arkusza papieru.

Druki łączone - są produktami introligatorskimi składającymi się z 2 lub więcej arkuszy połączonych ze sobą nie mające jednak oddzielnie wykonanej okładki są to np. czasopisma złożone z arkuszy odpowiednio złamanych i zszytych stanowiących całość w których rolę okładki spełnia zewnętrzny arkusz czasopisma będzie to również papierowa torebka powstała przez połączenie dwóch zadrukowanych arkuszy.

Oprawy - najbardziej skomplikowany produkt charakteryzuje się on oddzielnie połączonymi kartkami do których przymocowana jest okładka. Każda oprawa składa się z dwóch połączonych ze sobą części okładki i wkładu. Okładka jest zewnętrzną częścią oprawy, wkład jest częścią oprawy stanowiącą połączone ze sobą w odpowiednia sposób kartki. Oprawa składa się z okładziny przedniej tylniej i grzbietu.

Oprawy proste - grzbiet wkładu połączony jest z grzbietem okładki przez sklejenie wewnętrznej strony grzbietu okładki z grzbietem wkładu lub ich zszycie przez grzbiet. W oprawach tych nie może być połączenia przez wyklejkę . Wyklejka jest to część wkładu znajdująca się na początku i końcu przyklejone całymi powierzchniami styku z wewnętrzną stroną kładzin.

Oprawy złożone - w tych oprawach grzbiet wkładu nie jest połączony z grzbietem okładki połączenie to następuje poprzez wyklejki dodatkowo może być wzmocnione innymi elementami wzmacniającymi.

Oprawy specjalne - wkład z okładką jest połączony w inny sposób niż w oprawach prostych i złożonych np. poprzez spirale, nity, klamrę itp. W oprawie połączonej spiralą spirala łączy ze sobą zarówno poszczególne kartki wkładu i okładziny. W oprawie tej część jest grzbietem okładki a część grzbietem oprawy.

Broszura jest to coś co zawiera 48 stron bez okładki.

• Okładka zeszytowa - wytwarzana jest z jednego arkusza materiału ma jeden złam stanowiący jej grzbiet. Jest wykonany z kartonu.
• Okładka przylegająca - wykonana z jednego arkusza materiału ma dwa złamy znajdujące się pośrodku okładki powierzchnia między nimi stanowi grzbiet.
• Okładka zakrywająca - wykonana z jednego arkusza materiału posiada 4 złamy pośrodku okładki. Powierzchnia pomiędzy dwoma złamami stanowi grzbiet okładki. W niektórych typach okładek mogą występować tylko 3 złamy brakuje złamu na tylnej okładzinie.
• Okładki łączone - lamówka wykonana z 3 części. Dwie stanowią okładzinę przednią i tylną i są arkuszem materiału. Okładziny są połączone paskiem materiału zwanym lamówką która częściowo zachodzi na okładzinę.
• Okładka jednorodna - składa się z 4 części z których 3 stanowią materiał usztywniający. Okładzinę przednią i tylną oraz grzbiet połączone są przez 4 część okładki tzn. oklejkę.
• Okładka kombinowana - składa się z 6 części z których 3 to materiał usztywniający a oklejka to następne 3 części. Oklejka przedni, tylna i grzbietowa.
• Okładki specjalne - (zaliczamy do nich oprawę biblioteczną) składa się z 10 części a od okładek kombinowanych różni się ściętymi narożnikami.

• Okładki miękkie
• Okładki twarde

• Jedno składkowe - mają na grzbiecie złam
• Wielo składkowe - znajduje się wiele składów połączonych jeden na drugim
• Kartkowe - składają się z oddzielnych kartek, nie mają na grzbiecie złamów

Wkład książkowy składa się ze składek a oprócz tego uzupełniany przez:

• wyklejki - nie są one numerowane
• wklejki - dodatkowe elementy składki skompletowanej przyklejone w dowolne miejsce wewnątrz wkładki
• przyklejki - element składki skompletowanej połączona przez przyklejenie umieszczona na zewnętrznych krańcach składki podstawowej.

• przedtytuł (str.1)
• strona wakatowa (str.2)
• tytuł główny (str.3)
• kolofon i nota informacyjna (str.4)

• Liczenie
• Wyrównywanie
• Krojenie i cięcie:
• Przykrawanie - operacja mająca na celu podzielenie materiału na części wzdłuż linii prostych.
• Okrawanie - krojenie mające na celu doprowadzenie materiału do odpowiedniego formatu oraz doprowadzenie arkuszy przed drukiem do jednakowo równych krawędzi.
• Wykrawanie - jest rodzajem krojenia przy zastosowaniu noży określonych kształtów tzw. wykrojników.
• Nadkrawanie - jest rodzajem krojenia materiału na niecałej jego grubości.
• Złamywanie i przegniatanie.
• Klejenie.
• Lakierowanie.
• Laminowanie.
• Pokrywanie mieszankami stopionymi.
• Gumowanie.
• Brązowanie.

Formaty brutto - są to formaty przed obcięciem, są większe od formatów znormalizowanych.

Formaty netto - to formaty po obcięciu doprowadzone do formatów znormalizowanych.

Formaty częściowe - to takie które powstają przez odpowiedni podział formatów podstawowych. Liczba występująca przy nazwie szeregu oznacza liczbę kolejno dokonywanych złamów arkusz wyjściowego.

Pochodzenie formatów znormalizowanych:

Za podstawę przyjętokwadrat papieru o boku 1m przekątna tego kwadratu wynosi (1,414), te wartości stanowią wymiary arkusza B0

(1000x1414mm) proporcja boków tego arkusza w przybliżeniu wynosi 5: 7. Ustalając arkusz A przyjęto arkusz o powierzchni 1metra kwadratowego, którego boki według proporcji wynoszą 841x1189 mm. Wymiar wyjściowy szeregu C uzyskano sumując odpowiednie boki arkuszy szeregów A i B i dzieląc wynik na 2 co daje 917x1297.

Ustalanie wymiarów kolumny i wielkości marginesów.

Przyjęto za zasadę, że powierzchnia zadrukowana powinna wynosić ok. 60% przyjmując, że zadrukujemy ľ szerokości papieru na marginesy pozostanie nam Ľ powierzchni. Wielkość marginesów wokół powierzchni zadrukowanej przedstawia się następująco 2 jednostki grzbietowy, 3 jednostki górny, 4 jednostki boczny, 6 jednostek dolny. Przy wykorzystaniu ľ szerokości z formatu A5 na marginesy wychodzi ok. 37 mm co da nam wartości marginesu grzbietowy 12mm, górny 18mm, boczny 24mm, dolny 36mm. Sumując dolny i górny otrzymamy wysokość kolumny.

Przygotowanie arkusza do druku polega na odpowiednim zestawieniu kolumn tak aby po wydrukowaniu i sfalcowaniu (złożeniu) w arkuszu tym otrzymać kolejną numerację stronnic. Każda składka z wyjątkiem arkusza 1 posiada tzn. sygnaturę, która składa się z numeru arkusza oraz umieszczonego po nim pełnego lub skróconego tytułu. Miejscem umieszczenia sygnatury na kolejnych arkuszach x*16+1. Kolejno ułożone i skompletowane składki tworzą przygotowany do oprawy wkład książkowy.

Wytwory poligraficzne wykonane na papierach foliach nie zawsze odpowiadają wymaganiom i zachodzi potrzeba zmiany ich właściwości. Procesy ten nazywa się uszlachetnianiem i rozróżniamy: laminowanie, lakierowanie, impregnowanie. Zaletą ich jest zwiększenie estetyki druku, zwiększenie odporności mechanicznej na ścieranie i zwiększenie wodoodporności, zmniejszenie przepuszczalności gazów, zapachów itp.

Lakierowanie - jest to proces pokrycia odbitki warstwą lakieru. Obecnie najnowszą metodą lakierowania druku jest użycie lakierów utwardzanych promieniami ultrafioletowymi.

Laminowanie druku - polega na połączeniu całej powierzchni druku przeźroczystą folią z tworzywa sztucznego.

• laminowanie klejowe na gorąco - polega na nałożeniu folii na powierzchnie papieru, przy użyciu walców kalandrujących
• laminowanie klejowe na zimno
• laminowanie bezklejowe na gorąco - folia dwuwarstwowa dolna warstwa nie jest odporna na wysoką temperaturę po rozgrzaniu jej w urządzeniu kalandrującym jest połączona z odbitką
• laminowanie bezklejowe na zimno

Wykonanie wkładu - polega na doprowadzeniu arkuszy druków do żądanego formatu poprzez krojenie lub złamywanie, skompletowanie, arkuszy kartek lub składek w kolejności od pierwszej do ostatniej ewentualnym dołączeniem wklejki połączeniu poszczególnych składek we wkład. Dodatkowo można dokonać ukształtowania grzbietu np. zaokrąglenie, barwienie, dołożenie wstążeczki i zakładek.

Konstrukcja wkładów. Wkłady dzielimy na:

• jedno składowe
• wielo składowe
• kartkowe

Wkłady kartkowe łatwo doprowadzić jest do takiej liczby aby pozostało nie więcej jak jedna wakatu. W wkładach wykonanych ze składek nie da się tego wykonać w ten sposób.

Przy ustaleniu sposobu drukowania należy ustalić z góry sposób złamywania oraz liczbę stronnic, która będzie się znajdowała w poszczególnych składkach podstawowych. Najczęściej stosujemy składki 8,16,32 stronicowe lub przy wykonywaniu złamów specjalnych 12,24,20.

Sposoby złamywania arkuszy:

• prostopadle - każdy następny złam prostopadły do następnego
• równolegle - każdy następny złam równoległy do następnego
• mieszany

Podstawowe procesy wykonania wkładu:

Pierwszymi operacjami technologicznymi wykonania wkładu są:

• krojenie arkuszy
• złamywanie arkuszy według określonego sposobu oraz prasowanie wykonanych składek

Łączenie kompletów składek

• szycie drutem
• łączenie zeszytowe, które wykonuje się dokładnie w złamie grzbietowym składki
• łączenie boczne drutem powinno być wykonane jak najbliższej odległości grzbietu wkładu, ale w takiej aby przeszyte zostały wszystkie kartki w zależności od grubości składki, odległość ta powinna wynosić od 3 do 6 mm.
• zszywanie nićmi- stosuje się różne ściegi, różne nici włókienne, syntetyczne ponieważ są mocne
• łączenie nićmi termoplastycznymi - polega na tym, że przed wykonaniem ostatniego złamu składki następuje przeszyci nićmi termoplastycznymi dokładnie w miejscu wykonanego później złamu końce nici łączone są z papierem przez zgrzanie.
• łączenie klejowe - polega na połączeniu poszczególnych kartek klejem. Przed operacją klejenia wykonujemy operacje frezowania, jest to najprostszy sposób łączenia wkładu. Do łączenia tego stosujemy składki wykonane normalnie skompletowane przez zbieranie. W składkach tych należy przewidzieć większą szerokość marginesów grzbietowych ze względu na ścięcie grzbietu składce 16 stronicowej powinna powinno to być ok. 2 mm. Po obróbce grzbietu składającej się z operacji ścięcia zmechanizowania oraz wykonania poprzecznych nacięć nanosi się warstwę kleju.

Wkłady kartkowe można również łączyć sposobami specjalnymi:

• bindowanie
• spiralowanie
• termobindowanie