Rabunkowa gospodarka magnatów przemysłowych nasilała się. Wszyscy chcieli zdobyć monopol, ale ponieważ każdy walczył z każdym, więc wynikiem tego wszystkiego był wszechogarniający chaos. Każdy za wszelką cenę chciał się utrzymać na powierzchni, jednocześnie próbując pogrążyć przeciwników. Nauka oraz rząd traciły kontrolę na rzecz Mocarstw, które w rzeczywistości były imperiami przemysłowymi, całkowicie samodzielnymi i praktycznie samowystarczalnymi. Ich semantycy i propagandyści mieli pełne ręce roboty, mydląc ludziom oczy. Wszystko miało się poprawić w przyszłości - gdy Ballard albo Ffoulkes, All-Steel albo Unlimited Power zdobędą palmę pierwszeństwa. A tymczasem...

   Tymczasem specjaliści pracujący dla magnatów-rabusiów, hojnie subwencjonowani, sabotowali gospodarkę. Było to na progu Rewołucji Naukowej charakteryzującej się, podobnie jak Rewolucja Przemysłowa, gwałtowną zmianą parametrów ekonomicznych. Kredyty All-Steel opierały się głównie na Procedurze Hallwella. Naukowcy z Unlimited Power wynaleźli lepszą, efektowniejszą metodę, która wyeliminowała Procedurę Hallwella. W rezultacie w All-Steel zapanowała panika, nastąpił krótki okres gorączkowych zmian, w trakcie których All-Steel ujawniło kilka tajnych patentów, dobierając się tym samym do skóry Ffoulkesowi, którego Emisja Obligacji Gatun oparta była na prawie podaży i popytu, automatycznie skorygowana przez nowe patenty All-Steel. Tymczasem każda ze spółek starała się przechytrzyć przeciwników. Każdy chciał zdobyć władzę nad pozostałymi. Gdyby taki dzień kiedyś nadszedł, miano nadzieję, że sytuacja ekonomiczna ustabilizowałaby się pod zwierzchnim nadzorem i nastałaby Utopia.

   Struktura rozrastała się jak wieża Babel i oczywiście było to nieuniknione. Przestępczość dotrzymywała jej kroku.

   Bo przestępczość była wygodnym narzędziem. Odżyły stare historie z "ochroną". All-Steel płaciło gangowi Donnera niezłe sumy za "chronienie" ich interesów. Jeśli przypadkiem jeszcze chłopcy Donnera dokonywali rabunków osłabiających Ffoulkesa, Ballarda lub Unlimited Power to świetnie! Wystarczająca ilość spektakularnych kradzieży prowadziła do paniki, podczas której akcje przeciwników spadały na łeb na szyję, gwałtownie tracąc na wartości.

   A jeśli ktoś się pogrążył, był zgubiony. Rekiny finansjery rozszarpywały jego akcje, a on sam był potencjalnie zbyt niebezpieczny, by kiedykolwiek można mu było pozwolić ponownie dojść do władzy. Vae victis!

   Ale diamenty były coraz rzadsze i jak na razie imperium Bruce'a Ballarda trzymało się mocno.

   Tak więc Argus przybył na zamek w celu poddania go estetycznemu warunkowaniu. Niespodziewanie okazało się, że robot nie jest w aż tak złym guście, jak by można sobie wyobrażać. Był funkcjonalną, wyniosłą, symetryczną postacią ze złota nabijaną diamentami. Był wzorowany na uzbrojonym rycerzu o wzroście ponad dwóch metrów, z pancerzem z jasnego złota, złotymi nagolennikami i złotymi rękawicami, które wyglądały niezdarnie, lecz były wyposażone w niezwykle czułe zakończenia nerwowe. Jego oczy składały się z diamentowych soczewek, specjalnie wybranych ze względu na swoje własności refrakcyjne, więc Ballard nazwał go Argus.

   Był olśniewająco piękny-postać z mitu. W jasnym świetle bardziej przypominał Apolla niż Argusa. Był bogiem, który zszedł na ziemię; złotym deszczem, który ujrzała Danae.

   Gunther biedził się nad procedurą warunkowania. Poruszał się w gąszczu psychologicznych wykresów opracowanych w wyniku badań nad zwierzętami, których sposobem obrony była ucieczka. Automatyczne reakcje musiały być pod stałą, świadomą kontrolą logiki, by umożliwić działanie zdolnościom rozumowania, rozumowania opartego na instynkcie ucieczki. Wszystko oparte było na instynkcie samozachowawczym, a w mózgu robota był on wystarczająco mocno ugruntowany.

   - A więc nie można go złapać - powiedział Ballard oglądając Argusa.

   Gunther mruknął: - W jaki sposób? Automatycznie przyjmuje najlogiczniejsze rozwiązanie i momentalnie reaguje na każdą zmianę. Logika i superszybkie reakcje czynią z niego idealną uciekając maszynę.

   - Wprowadziłeś program standardowy?

   - Oczywiście. Dwa razy dziennie wykonuje swoją turę po zamku. Nie opuści go pod żadnym pozorem - to zabezpieczenie. Gdyby komuś udało się wywabić Argusa na zewnątrz, mogłoby mu się udać złapać go w jakąś wymyślną pułapkę. Ale nawet gdyby zdobyto zamek, nigdy nie udałoby się nikomu utrzymać go na tyle długo, by unieruchomić Argusa. Od czego mamy systemy alarmowe?

   - Jesteś pewien, że ten obchód to dobry pomysł?

   - To ty tego chciałeś. Raz po południu, a raz w nocy, żeby wszyscy goście mogli go sobie obejrzeć. Jeśli natrafi podczas obchodu na jakieś niebezpieczeństwo, będzie umiał sobie z nim poradzić.

   Ballard dotknął diamentów na pancerzu robota.

   - Ciągle jeszcze chodzi mi po głowie możliwość sabotażu.

   - Diamenty są dość wytrzymałe. Wytrzymują wysokie temperatury. A pod tą złotą blachą jest osłona, która wytrzyma działanie ognia i środków chemicznych, nie przez czas nieograniczony, ale wystarczająco długo, by Argus zdążył z tego skorzystać. Chodzi po prostu o to, że nie sposób jest unieruchomić Argusa na czas, który potrzebny byłby na jego zniszczenie. Jasne - można by go było poddać działaniu miotacza ognia, ale na jak długo? Po sekundzie byłby już daleko.

   - Gdyby mógł. A gdy zostanie zapędzony w zaułek bez wyjścia?

   - Jeśli tylko jest to możliwe, nie włazi w podejrzane zakamarki. Jego radioaktywny mózg jest sprawny. Jest myślącą maszyną poświęconą tylko jednemu celowi - samoobronie.

   - Hm...

   - I jest silny - dorzucił Gunther. - Nie zapominajmy o tym. To ważne. Potrafi ciąć metal, jeśli tylko znajdzie punkt podparcia. Nie jest doskonały, oczywiście - gdyby był, musiałby być nieruchomy. Podlega zwyczajnym prawom fizyki. Ale doskonale się przystosowuje; jest niezwykle silny, ma zdolność bardzo szybkiego reagowania, jest w miarę wytrzymały. A w dodatku jesteśmy jedynymi ludźmi, którzy są w stanie go unicestwić.

   - To dobrze - powiedział Ballard. Gunther wzruszył ramionami.

   - Możemy chyba zaczynać. Robot jest gotowy. - Dołączył jakiś drucik w złocistym korpusie. - Potrzeba około dwóch minut na to, żeby mechanizmy sterowe przejęły kontrolę. Teraz...

   Potężna postać drgnęła. W jednej chwili robot oddalił się tak szybko, że jego nogi zaopatrzone w jasne, gumopodobne podeszwy prawie zamazywały się w ruchu. Znalazłszy się w bezpiecznej odległości, pozornie znieruchomiał.

   - Staliśmy zbyt blisko - powiedział Gunther, oblizując wargi. - On reaguje na wibracje wysyłane przez nasze mózgi. Oto twoja świnka, Bruce!

   Niewielki uśmieszek wypełzł Ballardowi na usta.

   - No tak... Sprawdzimy. - Podszedł do robota. Argus cicho oddalił się.

   - Spróbuj szyfru - zaproponował Gunther. Ballard powiedział cicho, prawie szepcząc:

   - Nie wszystko złoto, co się świeci. - Ponownie zbliżył się do robota, ale reakcją była bezgłośna ucieczka w odległy kąt.

   Zanim Ballard zdążył coś powiedzieć, Gunther mruknął: - Powiedz to głośniej.

   - A jeśli ktoś podsłucha? To...

   - No to co? Zmienisz hasło, a robiąc to, będziesz mógł na tyle zbliżyć się do Argusa, by uczynić to szeptem.

   - Nie wszystko złoto, co się świeci - głos Ballarda nabrał siły. Tym razem, gdy podszedł do robota, rosła postać nie poruszyła się.

   Ballard przycisnął zamaskowany guzik w złotym hełmie i wymruczał: - Perły ma, gdzie były oczy. - Ponownie użył guzika i robot umknął w przeciwny róg. - Tak, rzeczywiście, chyba wszystko gra.

   - Nie stosuj takich prostych haseł - podsunął Gunther. - Co będzie, jeśli ktoś z twoich gości zacznie cytować Szekspira? Połącz kilka cytatów.

   Ballard ponowił próbę:

   - Co za blask strzelił tam z okna, przychodzę tu tylko oddać Cezarowi ostatnią pośmiertną przysługę - oto nadszedł czas wszystkich dobrych ludzi.

   - Nikt nie powie czegoś takiego przez przypadek zauważył Gunther. - No dobra, wystarczy. Teraz idę się trochę zabawić. Potrzeba mi wypoczynku. Wypisz mi czek.

   - Ile?

   - Kilka tysięcy. Dam ci znać, jeśli będę potrzebował więcej.

   - A co z wypróbowaniem robota?

   - Jeśli chcesz, zajmij się tym sam. Wszystko jest w porządku.

   - Dobra, weź ze sobą ochronę.

   Gunther uśmiechnął się serdecznie i skierował się w stronę drzwi.

   Godzinę później taksówka powietrzna wylądowała na dachu jednego z nowojorskich wieżowców. Wyłonił się z niej Gunther, mając po bokach dwóch rosłych opiekunów. Ballard nie ryzykował utraty swojego współpracownika na rzecz któregoś z rywali. Podczas gdy Gunther płacił taksówkarzowi, detektywi skontrolowali swoje ręczne lokalizatory, wciskając czerwone guziki wystające z obudowy. W ten sposób co pięć minut meldowali, że wszystko w porządku. Jeden z nowojorskich ośrodków kontrolnych Ballarda odbierał meldunki, będąc przygotowanym na wysłanie w razie potrzeby natychmiastowego oddziału ratunkowego. Było to skomplikowane, ale skuteczne. Nikt inny nie mógł użyć lokalizatorów, gdyż codziennie zmieniano szyfr. W tej chwili instrukcja brzmiała: w ciągu godziny meldować co pięć minut, w ciągu drugiej - co osiem minut, w ciągu trzeciej - co sześć minut. A przy najmniejszej oznace niebezpieczeństwa można było natychmiast zaalarmować centralę.

   Ale tym razem nie wszystko poszło jak należy. Gdy trzej mężczyźni weszli do windy, Gunther powiedział: - Sala Źródlana - oblizując się z lubością. Drzwi zamknęły się i gdy winda rozpoczęła swoją podróż w dół, gaz obezwładniający zaczął wypełniać małą kabinę. Jeden z detektywów zdołał wcisnąć guzik alarmowy na swoim lokalizatorze, ale był już nieprzytomny, gdy winda zwalniała w suterenie. Gunther stracił przytomność, nie zdając sobie nawet sprawy, że zostali zagazowani.

   Obudził się przykuty do metalowego fotela. Pokój nie miał okien, a na jego twarz skierowano światło reflektora. Poruszył niechętnymi powiekami, zastanawiając się, ile czasu był nieprzytomny. Ściągając brwi, wykręcił ramię i usiłował spojrzeć na swój zegarek.

   Cienie dwóch mężczyzn zarysowały się poza światłem lampy. Jeden z nich miał na sobie fartuch lekarski. Drugi był drobnym człowieczkiem o rudych włosach i zaciętej, pomarszczonej twarzy.

   - Cześć, Ffoulkes - powiedział Gunther. - Oszczędziłeś mi kaca.

   Człowieczek zachichotał. - No, nareszcie nam się udało, Bóg jeden wie, jak długo próbowałem wyrwać cię z rąk ludzi Ballarda.

   - Jaki dzisiaj dzień?

   - Środa. Byłeś nieprzytomny przez około dwadzieścia godzin.

   Gunther zmarszczył brwi.

   - No więc mów, o co chodzi?

   - W porządku, zacznę, jeśli chcesz. Czy diamenty Ballarda są sztuczne?

   - Chciałbyś wiedzieć, co?

   - Dostaniesz wszystko, czego zapragniesz, jeśli tylko zdradzisz Ballarda.

   - Nie śmiałbym - powiedział Gunther otwarcie. Nie musiałbyś wcale dotrzymywać słowa. Gdybym coś powiedział, byłoby bardziej logicznie potem mnie usunąć.

   - A więc będziemy musieli użyć skopolaminy. - To nie poskutkuje. Jestem uodporniony.

   - Lester, spróbuj mimo wszystko!

   Człowiek w białym fartuchu podszedł do Gunthera i zręcznie wbił igłę w jego ramię. Po chwili wzruszył ramionami.

   - Całkowita odporność. To na nic, panie Ffoulkes. Gunther uśmiechnął się. - No i co?

   - A gdybym spróbował tortur?

   - Myślę, że nie odważysz się. Tortury i morderstwo to najcięższe zbrodnie.

   Człowieczek szamotał się nerwowo po pokoju.

   - Czy sam Ballard umie wytwarzać te diamenty, czy tylko ty?

   - Błękitna Wróżka je robi - odparł Gunther. - Ma magiczną różdżkę.

   - W porządku. Na razie zrezygnujemy z tortur, wypróbujemy tylko twoją odporność. Będziesz otrzymywał jedzenie i picie, ale zostaniesz tu do czasu, aż zdecydujesz się mówić. Po miesiącu stanie się to nudne.

   Gunther nie odpowiedział i dwaj mężczyźni wyszli. Minęła godzina, potem następna.

   Lekarz w białym fartuchu wniósł tacę i sprawnie nakarmił więźnia. Gdy wyszedł, Gunther ponownie spojrzał na zegarek. Wyraz zatroskania pojawił się na jego twarzy.

   Stawał się coraz bardziej niespokojny.

   Zegarek wskazywał 9.15, gdy podano następny posiłek. Tym razem Gunther odczekał, aż lekarz wyjdzie, a następnie wydobył widelec, który udało mu się ukryć w rękawie. Miał nadzieję, że jego brak nie zostanie od razu zauważony. Potrzebował tylko kilka minut, bo znał budowę tych elektromagnetycznych foteli więziennych. Gdyby tylko zdołał spowodować krótkie spięcie...

   Nie było to zbyt trudne, mimo iż ramiona Gunthera spętane były metalowymi klamrami. Znał położenie przewodów. Po chwili rozległ się cichy trzask, a Gunther zaklął od bólu w osmalonych palcach. Ale klamry zsunęły się z jego ramion i nóg.

   Wstał, ponownie spoglądając na zegarek. Z nachmurzoną miną zaczął przeszukiwać pokój, aż znalazł to, czego chciał - klawisze okienne. W miarę jak je naciskał, w pustych ścianach zaczęły rozsuwać się osłony, ukazując światła nowojorskich wieżowców.

   Gunther obejrzał się na drzwi. Następnie otworzył okno i spojrzał w dół. Wysokość była oszałamiająca, ale występ w ścianie dawał możliwość ucieczki. Gunther przeszedł przez parapet i skierował się na prawo, posuwając się aż do momentu napotkania następnego okna.

   Było zamknięte. Niezdecydowany spojrzał w dół. Poniżej był kolejny występ, ale nie był pewien, czy mu się uda. Zamiast tego skierował się do następnego okna.

   Zamknięte. Ale następne było już otwarte. Gunther zbadał wzrokiem ciemności. Dostrzegł duże biurka i odblask teleekranu. Westchnąwszy z ulgą wgramolił się do gabinetu, ponownie zerkając na zegarek.

   Podszedł od razu do ekranu i wystukał numer. Gdy na ekranie pojawiła się twarz mężczyzny, Gunther powiedział tylko: - Melduję się. Wszystko w porządku - i rozłączył się. Jego świadomość zanotowała delikatny trzask.

   Następnie połączył się z Ballardem, ale zgłosił się sekretarz zamku.

   - Gdzie jest Ballard?

   - Tu go nie ma. Czy mogę...

   Gunther zbladł, przypomniawszy sobie trzask, który poprzednio usłyszał. Na próbę przerwał połączenie i sytuacja powtórzyła się. Ballard...

   - Do diabła! - szepnął Gunther. Wrócił do okna i wyszedł na zewnątrz. Następnie zawisnął na rękach i rozluźnił uchwyt. O mały włos byłby nie trafił na występ piętro niżej. Zdarł sobie skórę z palców, przez dłuższą chwilę walcząc o uchwyt.

   Ale w końcu udało się. Kopnięciem utorował sobie drogę przez okno, nurkując w ciemność w brzęku szkła. Tu nie było teleekranu. Ale w przeciwległej ścianie majaczył zarys drzwi.

   Gunther uchylił je i dojrzał to, czego szukał. Włączył lampę i przetrząsnął szuflady, upewniając się, że tym razem pomieszczenie wolne jest od podsłuchu. Następnie podszedł do monitora i wystukał ten sam numer co poprzednio. Nikt się nie zgłosił.

   Gunther zaklął w duchu i przeprowadził następną rozmowę.

   W momencie, gdy przerywał połączenie, wszedł człowiek w fartuchu chirurga i przestrzelił mu głowę.

   - Wszystko w porządku?

   - Tak. Idziemy.

   - Czy zlokalizowali do kogo dzwonił Gunther?

   - To już nie nasza sprawa. Chodźmy.

   - Wynoście się.

   Gdy wyszli, Ballard zwrócił się do więźnia.

   - Gunther miał się z tobą kontaktować codziennie. W razie, gdyby kiedyś tego nie uczynił, miałeś ogłosić pewną wiadomość, którą ci przekazał. Gdzie ona jest?

   - Gdzie jest Gunther? - spytał siwowłosy mężczyzna. Jego głos był niecierpliwy, przechodząc w bełkot w miarę, jak skopolamina zaczynała działać.

   - Gunther nie żyje. Zaaranżowałem to wszystko w ten sposób, by wywołał cię przez aparat na podsłuchu. Następnie sprawdziłem z kim się łączył. No a teraz, gdzie jest ta wiadomość?

   Trwało to jeszcze kilka minut, ale w końcu Ballard odkręcił wydrążoną nogę stołową i wyjął starannie zaplombowaną rolkę taśmy magnetofonowej.

   - Czy wiesz, co w tym jest?

   - Nie, nie nie...

   Ballard podszedł do drzwi.

   - Zlikwidować go - rozkazał strażnikom. Czekał, aż rozległ się stłumiony strzał, wtedy odetchnął z głęboką ulgą.

   Nareszcie był bezpieczny.

   - Dowiedziałem się, że robot Ballarda jest już gotowy. Przyciśnij go do muru. Zmuś go do upłynnienia kapitałów. Zawiadom chłopców Donnera o robocie.

   Twarz Dangerfielda nie wyrażała niczego, gdy gestem dał do zrozumienia, że zrozumiał polecenie.

   To, co Gunther nazwał termodynamicznym patentem Caina, było w rzeczywistości czymś innym, jak wykazał zapis na taśmie. Brzmiał on: "McNamara. Proces Skręcania. Patent nr R-735-V-22". Ballard zanotował to w swojej pojemnej pamięci i sam odszukał patent. Uważał, że ma wystarczające kwalifikacje naukowe, by samemu rozpracować szczegóły. Poza tym maszyny Gunthera do wyrobu diamentów były już zainstalowane w laboratorium na zamku.

   Ballard natychmiast natrafił na irytującą, choć niezbyt poważną przeszkodę. Pierwotny proces McNamary nie był przeznaczony do wytwarzania sztucznych diamentów. Była to metoda wywoływania pewnych fizycznych zmian w strukturze materii poprzez wykorzystanie procesu skręcania. Gunther zastosował metodę McNamary dla węgla i otrzymał diamenty.

   Ballard był pewien, że po pewnym czasie dojdzie do tego samego. W istocie zabrało mu to dokładnie dwa tygodnie. Z chwilą, gdy rozgryzł zasadę nowego zastosowania, cała reszta poszła jak z płatka. Ballard zaczął wyrabiać diamenty.

   Była jeszcze jedna trudność. Proces wyżarzania trwał niecały miesiąc. Gdyby węgiel usunięto z pieca przed upływem tego czasu, pozostałby zwykłym węglem. Dawniej Gunther zawsze trzymał pod ręką partię diamentów na wypadek nagłej potrzeby, ale teraz ten zapas został uszczuplony - większość kamieni poszła na pokrycie robota. Ale Ballard nie przejmował się. Za miesiąc...

   Ffoulkes uderzył o wiele wcześniej. Zaangażował wszystkie swoje siły. Propaganda, kampania oszczerstw, ogłaszanie nowych patentów, które czyniły patenty Ballarda bezwartościowymi - wszystkie środki rozpętanej wojny ekonomicznej zostały skierowane przeciwko diamentowemu królowi. Akcje traciły na wartości. W niektórych kopalniach i fabrykach Ballarda wybuchały strajki. Nieoczekiwana wojna domowa zablokowała pewne afrykańskie akcje, którymi dysponował. Rozeszła się wieść, że imperium Ballarda załamuje się.

   Rozwiązaniem były kredyty poparte gwarancjami. Diamenty stanowiły znakomitą rękojmię. Ballard nie oszczędzał swoich niewielkich zapasów, usiłując wzmocnić chwiejącą się budowlę, kupując na kredyt i stosując taktykę, która jak dotąd zawsze była skuteczna. Jego rzucająca się w oczy pewność siebie powstrzymała na jakiś czas nawałnicę. Ale nie na długo. Ffoulkes wymierzał następne ciosy - silne i nieubłagane.

   Ballard wiedział, że przed upływem miesiąca będzie miał tyle diamentów, ile będzie potrzebował i wtedy odnowi swój kapitał.

   A tymczasem...

   Gang Donnera próbował ukraść Argusa. Nie znali możliwości robota. Argus uciekał z sali do sali, wyjąc na alarm, ignorując kule, dopóki Donnerowie nie uznali tego wszystkiego za kiepski interes, próbując się wycofać. Ale do tego czasu zdążyła już przybyć policja i zostali ujęci.

   Ballard był zbyt zajęty interesami, by móc się nacieszyć swoją zabawką. Historia z Donnerami nasunęła mu nowy pomysł. Szkoda będzie okaleczyć robota, ale diamenty można przecież zwrócić na miejsce później. A do czego służy bank, jeśli nie na wypadek nagłej potrzeby?

   Ballard wyszukał gdzieś płócienną torbę i wszedł do pokoju robota, zamykając za sobą drzwi. Argus stał nieruchomo w kącie, jego nieodgadnione diamentowe oczy błyszczały. Ballard wyjął małe dłuto, pokręcił w zasmuceniu głową i powiedział zdecydowanym głosem: - Co za blask strzelił tam z okna...

   Dokończył hasło i podszedł do robota. Argus bezszelestnie odsunął się.

   Ballard wzruszył ramionami w zniecierpliwieniu. Powtórzył zdanie głośniej. Ile decybeli było koniecznych? Dość dużo...

   Argus ciągle uciekał. Tym razem Ballard krzyczał najgłośniej, jak umiał.

   A robot nadal wykonywał bez zarzutu program ucieczki. Zaczął działać automatyczny alarm. Ogłuszający ryk syreny wypełnił pomieszczenie.

   Ballard zauważył. że ze szpary w pancerzu Argusa wystaje mała koperta. Machinalnie wyciągnął po nią rękę... i robot umknął.

   Ballard wpadł w złość i zaczął podążać za Argusem po całym pokoju. Robot trzymał się w bezpiecznej odległości. Ostatecznie Argus, któremu obce było zmęczenie, wygrał wyścig. Dysząc, Ballard otworzył drzwi i wezwał posiłki. Syrena alarmowa ucichła.

   Gdy nadeszła służba, Ballard polecił otoczyć robota. Krąg ludzi stopniowo zaczął się zacieśniać, aż Argus, nie mogąc wycofać się w głąb samego siebie, wybrał najlogiczniejsze rozwiązanie i przeszedł przez żywy mur, niedbale odtrącając służących. Skierował się w stronę drzwi i przeszedł przez nie w trzasku pękającego mahoniu. Ballard w milczeniu obserwował oddalającą się postać.

   Przy zetknięciu z drzwiami koperta wysunęła się ze swojej skrytki i teraz Ballard podniósł ją. W środku znalazł krótki list:

   Drogi Bruce!

   Pozdrowienia - Joe Gunther

    Ballard podarł kartkę na drobne kawałki. Odprawił służbę i ponownie ruszył za robotem, który znieruchomiał w przyległym pokoju.

   Po chwili wyszedł i połączył się w Chicago ze swoją byłą żoną. - Jessie?

   - Cześć - powiedziała Jessie. - O co chodzi?

   - Słyszałaś o moim złotym robocie?

   - Pewnie. Konstruuj ich sobie ile zechcesz, bylebyś tylko dalej płacił alimenty. Coś mi się obiło o uszy, że zostałeś na lodzie?

   - To robota Ffoulkesa - powiedział ponuro Ballard. - Jeśli chcesz dalej dostawać swoje alimenty, wyświadcz mi przysługę. Chcę zarejestrować swojego robota na twoje nazwisko. Za dolara podpiszę dokument stwierdzający, że stanowi on twoją własność. W ten sposób nie utracę robota, nawet jeśli zostanie ogłoszone bankructwo.

   - Jest aż tak źle?

   - Nie jest najlepiej, ale tak długo, jak mam robota, jestem bezpieczny. On jest wart kilka fortun. Oczywiście chcę, żebyś odsprzedała mi tego robota za dolara, ale ten dokument zachowamy w tajemnicy.

   - To znaczy, że mi nie ufasz, Bruce?

   - Nie, jeżeli w grę wchodzi robot nabijany diamentami - powiedział Ballard.

   - W takim razie chcę dwóch dolarów. Muszę zarobić na tej transakcji. W porządku, zajmę się tym. Prześlij mi dokumenty, podpiszę je.

   Ballard rozłączył się. Jedno przynajmniej załatwił. Robot był nieodwołalnie jego własnością i nawet Ffoulkes nie był w stanie mu go odebrać.

   Nawet gdyby zbankrutował przed upływem miesiąca i przed otrzymaniem nowej partii diamentów, robot bardzo szybko postawiłby go znów na nogi. Najpierw trzeba było schwytać Argusa...

   Tego dnia wielu ludzi chciało się z nim skontaktować. Chcieli gwarancji. Pośrednicy żądali wypłaty odszkodowań. Ballard gorączkowo manipulował swoimi akcjami, sprzedając, próbując rozpisywać pożyczki, samemu je zaciągając. Odwiedziło go dwóch otyłych mężczyzn zajmujących się udzielaniem kredytów na wysoki procent.

   Słyszeli o robocie. Ale chcieli go zobaczyć.

   Wyraz ich twarzy sprawił Ballardowi satysfakcję. - Na co ci jest potrzebny kredyt, Bruce? Masz tutaj niezły majątek na tym stworze.

   - Pewnie. Ale nie chcę go demontować. Więc wesprzecie mnie do pierwszego...

   - Dlaczego do pierwszego?

   - Dostanę wtedy nową przesyłkę diamentów. Wyższy z mężczyzn odchrząknął:

   - Ten robot ucieka, nieprawdaż?

   - Dlatego właśnie jest strażnikiem doskonałym. Dwaj pośrednicy wymienili spojrzenia.

   - Czy moglibyśmy dokonać bliższych oględzin? - Podeszli bliżej, ale Argus uciekł.

   Ballard pośpiesznie wyjaśnił: - Unieruchomienie go jest dosyć skomplikowane. Ponowne uruchomienie też jest uciążliwe. Te kamienie są bez zarzutu.

   - Skąd możemy być pewni? Wyłącz zasilanie, cokolwiek go tam napędza. Chyba nie masz nic przeciwko temu, byśmy sobie go dokładnie obejrzeli?

   - Oczywiście, że nie. Ale to zabierze trochę czasu... - Coś mi to źle pachnie - mruknął jeden z pośredników. - Dostaniesz kredyt dowolnej wysokości, ale stanowczo żądam, byśmy mogli zbadać te diamenty. Daj mi znać, gdy będziesz gotowy.

   Obaj wyszli, a Ballard zaklął w duchu. Teleekran w kącie , zamigotał. Ballard nie kwapił się z odpowiedzią - doskonale wiedział, jaki będzie cel rozmowy. Gwarancje...

   Ffoulkes szykował się do decydującego uderzenia. Ballard zacisnął szczęki. Popatrzył z furią na robota, obrócił się na pięcie i wezwał swojego sekretarza. Szybko wydał kilka poleceń.

   Sekretarz, elegancki młody człowiek o jasnych włosach i wiecznie zatroskanym wyrazie twarzy, ruszył do akcji. Teraz on z kolei wydał polecenia. Do zamku zaczęli schodzić się ludzie - robotnicy i technicy.

   Ballard zasięgnął rady fachowców. Żaden z nich nie był w stanie zaprogramować niezawodnego sposobu unieruchomienia robota. Ale byli nastawieni niezwykle optymistycznie. Żądanie schwytania robota nie wydawało im się trudne. - Miotacze ognia?

   Ballard rozważył to.

   - Pod złotym pancerzem jest osłona stopowa.

   - A gdybyśmy zdołali utrzymać go w rogu przez pewien czas i zniszczyć płomieniami jego mózg? To powinno poskutkować.

   - Spróbujcie. Mogę sobie pozwolić na stratę kilku diamentów, jeśli będę miał pewność, że odzyskam resztę. Ballard przyglądał się, jak sześciu mężczyzn uzbrojonych w miotacze ognia zapędza Argusa do rogu. W końcu ostrzegł ich: - Jesteście już wystarczająco blisko. Nie podchodźcie bliżej, bo przedrze się przez wasze szyki.

   - Tak jest, szefe. Gotowi? Trzy... Cztery...

   Z wszystkich dysz jednocześnie wytrysnął ogień. Płomienie potrzebowały pewnego czasu, by dosięgnąć głowy robota - może ułamek sekundy. Zanim to się stało, Argus schylił się i znalazłszy się poza zasięgiem ognia, zaczął uciekać ze swojego rogu. Kuląc się, z wyjącą syreną przedarł się przez ludzi. Umknął do przyległego pokoju i ponownie zastygł w ukontentowanym bezruchu.

   - Spróbujcie jeszcze raz - powiedział Ballard ponuro, ale wiedział już, że nic z tego nie będzie. I rzeczywiście. Reakcje robota były natychmiastowe. Nikt nie był w stanie wystarczająco szybko wycelować, by trafić Argusa. Zniszczono za to pokaźne ilości cennych mebli.

   Sekretarz dotknął ramienia Ballarda: - Jest już prawie druga.

   - Co? Ach, tak. Zwolnij ludzi, Johnson. Czy zapadnia jest już gotowa?

   - Tak jest, szefie.

   Robot nagle odwrócił się i skierował do drzwi. Nadszedł czas na pierwszy z jego codziennych obchodów zamku. Ponieważ trasa była ustalona i ani na krok nie zbaczał z wyznaczonego kursu, łatwo było zastawić pułapkę. Ballard i tak nie spodziewał się, że miotacze ognia poskutkują.

   Razem z Johnsonem szedł za Argusem, który powoli mijał zabytkowe komnaty zamkowe.

   - Jego ciężar uruchomi zapadnię i robot wpadnie do pokoju poniżej. Czy może się stamtąd wydostać?

   - Nie, szefie. Ściany są specjalnie zbrojone. Nie wyśliźnie się.

   - To powinno wystarczyć.

   - Ale... hm... czy nie będzie stosować uników w samym pokoju?

   - Może próbować - odpowiedział Ballard ponuro dopóki nie zaleję go szybkowiążącym betonem. To unieruchomi skurczybyka. Później z łatwością przewiercimy się przez beton i odzyskamy diamenty.

   Johnson uśmiechnął się niepewnie. Trochę obawiał się potężnego, błyszczącego robota.

   - Jaką szerokość ma pułapka? - spytał nagle Ballard. - Trzy metry.

   - Dobra. Wezwij ludzi z miotaczami ognia. Powiedz im, żeby szli tuż za nami. Jeśli Argus sam nie wpadnie w pułapkę, postaramy się go tam wpędzić.

   Johnson zawahał się.

   - A czy nie przedrze się on po prostu przez naszych ludzi?

    - Zobaczymy. Ustaw ludzi po obu stronach zapadni, tak, żeby Argus był otoczony. Szybko!

   Sekretarz popędził wykonać polecenia. Ballard nadal podążał za robotem od pokoju do pokoju. W końcu zjawił się Johnson z trójką mężczyzn z miotaczami ognia. Pozostali rozstawili się w celu oskrzydlenia robota.

   Skręcili w korytarz. Był wąski ale długi. W połowie korytarza znajdowała się zapadnia zamaskowana kosztownym bucharskim dywanem. W pewnej odległości Ballard zobaczył trzech mężczyzn z przygotowanymi miotaczami, czekających na zbliżającego się robota. Już za kilka minut pułapka zostanie uruchomiona.

   - Zaczynajcie, chłopcy - rozkazał w nagłym porywie. Zespół trzech kroczących przed nim ludzi spełnił rozkaz. W dyszach ich miotaczy pojawiły się płomienie.

   Robot przyspieszył kroku. Ballard przypomniał sobie, że posiada on oczy z tyłu głowy. No, ale teraz na nic mu się nie przydadzą. Ten dywan...

   Złota stopa zaczęła opadać. Robot zaczął przerzucać na nią swój ciężar i nagle zastygł w bezruchu, gdy jego wyczulone zmysły ostrzegły go o różnicy sprężystości powierzchni pomiędzy podłogą i zapadnią. Zanim zapadnia zdążyła opaść, Argus wycofał nogę i stanął nieruchomo na skraju dywanu. Płomienie wystrzeliły w kierunku jego pleców. Ballard krzycząc wydał jakiś rozkaz.

   Trzej mężczyźni po drugiej stronie zapadni ruszyli biegiem do przodu, uruchamiają miotacze. Robot ugiął nogi, przesunął swój środek ciężkości i skoczył. Jak na skok z miejsca, było to niezłe osiągnięcie. Ponieważ Argus doskonale panował nad każdym swoim ruchem, a ponadto jego metalowe ciało było zdolne do wysiłków nieosiągalnych dla człowieka o tej samej wadze, pokonał trzymetrowy otwór z kilkunastocentymetrowym zapasem. Powitały go płomienie.

   Argus poruszał się szybko, bardzo szybko. Jego nogi zamazywały się w tym ruchu. Nie zwracając uwagi na płomienie liżące mu ciało, podbiegł do trzech mężczyzn, a następnie minął ich. Potem zwolnił do swojego normalnego tempa i powoli ruszył dalej. Ballard uświadomił sobie ryk syreny dopiero wtedy, gdy ucichła.

   Dla Argusa niebezpieczeństwo minęło. Tu i ówdzie na jego metalowym ciele złoto nadtopiło się, tworząc nieregularne zgrubienia. To wszystko.

   Johnson przełknął ciężko.

   - Musiał zobaczyć tę pułapkę.

   - Wyczuł ją - wykrztusił z wściekłością Ballard. Do diabła! Gdybyśmy tylko zdołali unieruchomić go na chwilę i w tym czasie zalać betonem...

   Wypróbowali to godzinę później. Strop pokryty metalem zawalił się na robota, strop z metalowej siatki, przez którą można by wylać masę betonową. Ballard rozkazał wypełnić pomieszczenie położone wyżej płynnym betonem, tak by strop zawalił się pod rosnącym ciężarem. Robot był poniżej ...

   Był poniżej. Różnica w ciśnieniu powietrza ostrzegła Argusa i wiedział jak zareagować. Rzucił się do drzwi i uciekł, pozostawiając za sobą straszliwy nieład.

   Ballard zaklął. - Nie możemy go zalać betonem, jeśli jest uczulony na zmiany w ciśnieniu powietrza. Do diabła, już nie wiem, co robić. Musi przecież być jakiś sposób. Johnson! Połącz mnie z Plastic Products, szybko!

   Po chwili Ballard konferował już na osobności i z przedstawicielem Plastic Products.

   - Nie całkiem rozumiem. Szybkoschnący cement...

   - Który można wytryskiwać na odległość i który by gęstniał po zetknięciu się z robotem. O to mi chodzi.

   - Jeśli będzie sechł tak szybko, to wystarczy samo zetknięcie z powietrzem. Myślę, że mamy prawie to, o co panu chodzi. Niezwykle wytrzymała po wyschnięciu cementopodobna ciecz, twardniejąca pół minuty po zetknięciu z powietrzem.

   - To powinno odnieść skutek. Tak... Kiedy... - Jutro rano.

   Następnego ranka Argusa zapędzono do jednego z obszernych, parterowych hallów. Krąg trzydziestu ludzi otoczył robota. Każdy z nich wyposażony był w pojemnik wypełniony szybkoschnącą cementopodobną cieczą. Ballard i Johnson przypatrywali się z boku.

   - Robot jest dość silny, szefie - ośmielił się powiedzieć Johnson.

   - Ta ciecz też. Jej ilość dokona reszty. Będą go tym świństwem oblewać tak długo, aż znajdzie się w czymś w rodzaju kokonu. Bez punktu podparcia nie będzie się mógł wydostać. Jak mamut uwięziony w oblodzonej jamie. Johnson wciągnął powietrze.

   - To jest pomysł. Jeśli to nie poskutkuje, może mógłbym...

   - Nie trudź się - powiedział Ballard. Obejrzał się dookoła. Przy każdej parze drzwi również stała grupa ludzi uzbrojonych w pojemniki.

   W środku sali stał niewzruszony Argus czekając, Ballard dał znak i z trzydziestu pozycji dookoła robota wytrysnęły strumienie cieczy, zbiegając się na jego złotym korpusie.

   Syrena zawyła ogłuszająco. Argus zaczął się obracać. To wszystko. Jedynie obracał się. Ale szybko!

   Był maszyną i posiadał niesamowitą siłę. Wirował wokół swojej podłużnej osi - błyszcząca, gorejąca, lśniąca plama światła, na której trudno było utrzymać wzrok. Był jak miniaturowa Ziemia wirująca w przestrzeni - ale Ziemia posiada grawitację. Siła grawitacji Argusa była znikoma. Istniała jednakże siła odśrodkowa.

   To było jak rzucanie jajkiem w wentylator. Strumienie cieczy uderzały w Argusa i rozpryskiwały się na boki, odrzucone siłą odśrodkową.

   Ballard dostał kawałkiem stwardniałego materiału w brzuch. Był już na tyle stwardniały, by sprawić ból. Argus dalej wirował. Tym razem nie próbował uciekać. Ryk syreny nadal rozdzierał powietrze. Mężczyźni, oblepieni twardniejącą cieczą, jeszcze przez chwilę nie ustawali w swoich wysiłkach.

   Ale materiał przylepiał się do nich po odbiciu się od robota. Twardniał coraz bardziej. Po chwili wszystko to zaczęło raczej przypominać scenę obrzucania się kremówkami z komedii Macka Sennetta.

   Ballard zaczął wydawać polecenia, ale w piekielnym hałasie nikt go nie usłyszał. Zresztą powoli wszyscy zaczęli sami odczuwać beznadziejność sytuacji. To oni, a nie Argus, zostali unieruchomieni.

   Syrena zaczęła ucichać. Argus zwolnił tempo obrotów, aż w końcu zatrzymał się. Zagrożenie ustało.

   Cicho wyszedł z pomieszczenia. Nikt nie próbował mu przeszkadzać

   Jeden z mężczyzn o mało co nie udusił się, zanim usunięto z jego ust i nosa kawałki stwardniałego materiału. Oprócz tego nikt poważnie nie ucierpiał - poza nerwami Ballarda.

   Następny eksperyment zaproponował Johnson. Lotne piaski unieszkodliwią wszystko. Trudno było przenieść lotne piaski na zamek, ale użyto substytutu - lepkiej, smolistej brei, którą wlano do zmontowanego na poczekaniu pojemnika o szerokości ośmiu metrów. Pozostało tylko zapędzić tam Argusa.

   - Pułapki są bezcelowe - powiedział posępnie Ballard. - Może przeciągniemy drut, żeby wytrącić go z równowagi...

   - Myślę, że zareagowałby na to natychmiast, szefie sprzeciwił się Johnson. - Jeśli mogę coś zaproponować nie powinno być trudności z zapędzeniem Argusa do zbiornika, jeśli tylko znajdzie się w korytarzu, który do niego prowadzi.

   - Ale jak to zrobić? Znowu stosując miotacze ognia? Automatycznie unika większego niebezpieczeństwa. Jeśli natrafi na zbiornik, odwróci się i pójdzie w przeciwnym kierunku. Przedrze się przez ludzi.

   - Jego siła jest ograniczona, nieprawdaż? - spytał Johnson. - Nie mógłby ominąć czołgu.

   Ballard nie od razu zrozumiał w czym rzecz. - Miniaturowy traktor? Ale nie za mały - niektóre z korytarzy na zamku są dość szerokie. Gdybyśmy mieli czołg, który byłby na tyle szeroki, żeby wypełnić hall - moglibyśmy przy jego pomocy zapędzić Argusa w lotne piaski...

   Dokonano pomiarów i dostarczono na zamek potężny traktor. Wypełniał korytarz, nie zostawiając po bokach żadnej szpary - w każdym razie, mogącej pomieścić robota. Z chwilą znalezienia się w tym konkretnym korytarzu, Argus będzie mógł poruszać się tylko w jednym kierunku.

   Johnson podsunął myśl, by zamaskować traktor tak, aby wrażliwy mózg robota nie uznał go za coś godnego szczególnej uwagi, jako potencjalne zagrożenie. Maszyna była jednak w każdej chwili gotowa do natychmiastowego zablokowania korytarza.

   Sztuczka prawdopodobnie by się udała, gdyby nie jedna trudność. Konsystencja sztucznych lotnych piasków została starannie wyliczona. Substancja musiała być na tyle rzadka, by pogrążyć robota i na tyle gęsta, by stał się on bezsilny. Argus potrafił swobodnie poruszać się pod wodą, jak przekonano się kilka dni temu w jednej z wcześniejszych, nieudanych prób.

   Tak więc mieszanina posiadała napięcie powierzchniowe, ale zbyt małe, by utrzymuć Argusa na powierzchni. Wpędzenie robota do korytarza odbyło się bez kłopotów, a traktor ruszył za nim, blokując odwrót. Toczył się ociężale tuż za Argusem. Robot wydawał się nieporuszony. Gdy doszedł do krawędzi zbiornika, schylił się i złotą ręką sprawdził konsystencję substancji.

   Następnie położył się na brzuchu, z nogami zgiętymi jak u żaby i stopami mocno opartymi o jedną ze ścian, wychylając się nad lotnym piaskiem, odepchnął się mocno.

   Gdyby Argus wkroczył do mazi na nogach, pogrążyłby się w niej. Ale teraz jego ciężar rozłożony był na znacznie większej powierzchni. Nie wystarczyło to, by mógł się utrzymać przez dłuższy czas, ale jego cel został osiągnięty - po prostu nie miał czasu na to, by zatonąć. Argus ślizgał się po powierzchni jak skif albo wóz żaglowy. Jego początkowe, potężne odepchnięcie się nadało mu wystarczający rozpęd. Żaden człowiek nie byłby w stanie tego dokonać, ale Argus, ważąc więcej od człowieka, był nieproporcjonalnie silniejszy.

   Wystrzelił więc, przecinając zbiornik, podtrzymywany napięciem powierzchniowym i niesiony siłą rozpędu. W końcu lotny piasek powstrzymał jego ruch i Argus zaczął grzęznąć, ale teraz mocarne ręce dosięgnęły już swojego celu - drugiej krawędzi zbiornika. W tym miejscu w murze znajdowały się drugie drzwi, a Ballard i Johnson stali na progu, obserwując przebieg sytuacji.

   Uskoczyli, zanim Argus zdążył ich stratować w swojej odruchowej ucieczce przed niebezpieczeństwem.

   Zanim wysechł, robot pobrudził kleistą mazią ponad tuzin kosztownych dywanów. Jego blask został nieco przygłuszony. Ale zdolności pozostały niezmienione.

   Ballard spróbował jeszcze raz tej sztuczki, z większym zbiornikiem i gładkimi ścianami, o które robot nie mógłby się oprzeć. Ale Argus uczył się na błędach. Zanim zdecydował się wejść w jakiś korytarz, sprawdzał, czy w okolicy nie ma jakichś traktorów. Ballard umieścił traktor w przyległym pomieszczeniu, by Argus nie mógł go zobaczyć. Nakłaniano go do wejścia na korytarz, ale wybiegał natychmiast, gdy tylko usłyszał ruszający traktor. Argus miał doskonały słuch.

   - No więc... - powiedział z powątpiewaniem Johnson. Ballard poruszał bezgłośnie wargami.

   - Cóż? Każ zmyć to świństwo z Argusa. To ma być przecież główna atrakcja dla naszych gości!

   Johnson spojrzał za oddalającym się Ballardem. J~ego brwi uniosły się pytająco.

   Ballard miał ciężką przeprawę przy teleekranie. Jego wrogowie zaciskali śmiertelny krąg. Gdyby tylko nadszedł koniec miesiąca i nowa partia diamentów! Jego akcje były praktycznie bezwartościowe. A ten przeklęty robot posiadał klucz do wszystkiego!

   Wydał kilka poleceń i powędrował na górę, do pomieszczenia Argusa. Robot, niedawno wyczyszczony, stał przy oknie w blasku słońca - postać niewiarygodnej piękności. Ballard zauważył swoje własne odbicie w pobliskim lustrze. Odruchowo wyprostował się. .

   Był to wyjątkowo daremny gest. Milcząca obecność Argusa działała jak wyrzut. Ballard spojrzał na robota.

   - Niech cię diabli wezmą! - powiedział.

   Spod przyłbicy kamienna twarz Argusa spoglądała na niego lekceważąco. Kaprys kazał Ballardowi wymodelować robota na kształt rycerza. Teraz jakoś ten pomysł nie wydawał mu się dobry.

   Długo tłumiony kompleks niższości Ballarda zaczął dawać znać o sobie.

   Złocisty rycerz stał przed nim - wyniosły, piękny, potężny. W jego milczeniu było dostojeństwo. Jest maszyną, powtarzał sobie Ballard, jedynie maszyną stworzoną przęz człowieka. Z pewnością przewyższam maszynę.

   Ale nie przewyższał.

   W pewnych wyznaczonych granicach robot był inteligentniejszy od niego. Był bezpieczny, gdyż nie można go było zniszczyć. Posiadał bogactwo - był bogactwem. Midas uwolniony od swojej klątwy. I był piękny. Spokojny, olbrzymi, całkowicie ufny w swoje siły Argus stał i ignorował Ballarda.

   Gdyby tylko było to możliwe, Ballard prawdopodobnie zniszczyłby teraz robota. Byleby tylko ta przeklęta kreatura go nie ignorowała! Niszczył jego życie, jego potęgę, jego imperium i czynił to nieświadomie. Złośliwości i nienawiści Ballard potrafiłby stawić czoła; jak długo człowiek jest wystarczająco ważny, by go nienawidzieć, nie jest jeszcze przegrany. Ale dla Argusa Ballard po prostu nie istniał.

   Światło słoneczne raziło w oczy, odbijając się w złotym pancerzu. Nieruchome powietrze pokoju rozjarzyło się tęczowym, diamentowym blaskiem. Ballard nie zdawał sobie sprawy, że usta wykrzywił mu ohydny grymas.

   Potem wypadki potoczyły się już błyskawicznie. Najbardziej godnym uwagi była konfiskata zamku - wynik postępującego w zastraszającym tempie ekonomicznego upadku Ballarda. Musiał się wynieść. Przedtem zaryzykował jeszcze otwarcie pieca do wyżarzania nowych diamentów, na tydzień przed terminem. Ale znalazł tam tylko bezużyteczny węgiel. Nie miało to już większego znaczenia, bo po tygodniu i tak cały zamek wraz z zawartością nie należałby już do niego.

   Oprócz robota. Był nadal jego własnością, lub ściślej, formalnie należał do jego byłej żony. Dokumenty podpisane przez niego oraz Jessicę były legalne i nie do podważenia. Ballard uzyskał orzeczenie sądowe uprawniające go do wstępu na zamek w dowolnym momencie, gdyby chciał zabrać swojego robota. Gdyby tylko znalazł jakiś sposób, by unieruchomić Argusa i odzyskać diamenty.

   Z czasem być może wpadnie na jakiś pomysł. Może, może...

   Ffoulkes wezwał Ballarda na naradę, pod pozorem zaproszenia na obiad. Przez jakiś czas rozmawiali o neutralnych sprawach, ale oczy Ffoulkesa błyszczały ironicznie. W końcu powiedział:

   - Jak sobie dajesz radę z tym swoim robotem, Bruce?

   - Nieźle. - Ballard był ostrożny.

   - Dlaczego?

   - Zamek skonfiskowano, prawda?

   - Zgadza się. Ale mogę zabrać robota w każdej chwili. Sąd orzekł na moją korzyść - wyjątkowe okoliczności.

   - Myślisz, że zdołasz złapać tę maszynkę, Bruce? Gunther to był niezwykle bystry facet. Jeśli zrobił tego robota nieuchwytnym, to założę się, że nie będziesz w stanie go złapać. Chyba, że znasz hasło.

   - Ja... - Ballard urwał. Jego oczy zmieniły się. A skąd ty wiesz...

   - Że potrzebne jest hasło? Gunther połączył się ze mną tuż przed swoim... hm... niefortunnym wypadkiem. Podejrzewał, że chcesz go zabić. Nie znam wszystkich szczegółów tej sprawy, ale w każdym razie rozmawialiśmy tamtego wieczoru. Powiedział tylko, że mam ci przekazać hasło, ale dopiero, gdy nadejdzie odpowiednia chwila. Gunther był dość dalekowzroczny.

   - Znasz hasło? - bezbarwnym tonem zapytał Ballard.

   Ffoulkes pokręcił głową: - Nie.

   - O co tu właściwie chodzi?

   - Gunther powiedział tak: "Przekaż Ballardowi, że hasłem będzie to, co znajdzie na taśmie - nazwisko i numer patentu dotyczącego wyrobu sztucznych diamentów".

   Ballard zlustrował swoje paznokcie. Taśmy. Ta, którą zdobył dopiero po oszukaniu i zabiciu Gunthera. Ta informacja istniała teraz już tylko w jego pamięci - "McNamara. Proces Skręcania. Patent nr R-735-V-22".

    Gunther musiał zaprogramować przed śmiercią robota, by reagował na ten ciąg słów..

   - Skończyłeś? - spytał Ffoulkes.

   - Tak - Ballard wstał i zgniótł swoją serwetkę.

   - Ja płacę... Jeszcze jedna sprawa, Bruce. Byłoby dla mnie niezwykle korzystnie, gdyby diamenty stały się bezwartościowe. Sprzedałem wszystkie swoje akcje diamentowe, ale wielu moich rywali posiada udziały w afrykańskich kopalniach. Gdyby teraz na rynku zapanowało zamieszanie, byłoby mi to bardzo na rękę.

   - No i co?

   - Czy nie podałbyś mi numeru tego patentu?

    - Nie.

   - Tak myślałem - westchnął Ffoulkes. - No, to do widzenia. Ballard zarekwirował opancerzony wóz i wynajął tuzin strażników. Pojechał na zamek. Funkcjonariusz na bramie przepuścił go bez zbędnych formalności.

   - Chce pan wjechać?

   - Mam zezwolenie...

   - Tak, wiem o tym. Proszę przejeżdżać. Przyjechał pan zabrać robota?

   Ballard nie odpowiedział. Zamek wydał mu się teraz obcy. Zaszły w nim znaczne zmiany - usunięto dywany i obrazy, wyniesiono meble. Nie należał już do niego.

   Spojrzał na zegarek. Pięć po drugiej. Argus rozpoczął swój obchód. Wielki hall...

   Ballard skierował się w tamtym kierunku. Kątem oka dostrzegł, jak złota postać wchodzi do hallu, by rozpocząć swoją codzienną wędrówkę. Z tyłu szło dwóch mężczyzn, w bezpiecznej odległości. Byli to strażnicy policyjni.

   Ballard skierował się w ich stronę.

   - Jestem Bruce Ballard.

   - Tak jest.

   - Co... co, do diabła! Ty jesteś przecież Dangerfield, szef personelu Ffoulkesa! Co...

   Twarz Dangerfielda nie zmieniła wyrazu.

   - Zostałem tu przysłany jako specjalny wysłannik. Władze doszły do wniosku, że twój robot jest zbyt cenny, by zostawić go niestrzeżonego. Mamy instrukcje, by go mieć bez przerwy na oku.

   Ballard na chwilę znieruchomiał. Wreszcie powiedział:

   - No dobrze, zadanie wykonaliście. Zabieram robota.

   - Tak jest.

   - Możecie odejść.

   - Przykro mi, ale dostałem rozkaz, aby ani przez chwilę nie pozostawić robota niestrzeżonego.

   - To Ffoulkes wydał ci takie polecenie - powiedział Ballard, nie całkiem panując nad swoim głosem.

   - Słucham?

   Ballard spojrzał na drugiego strażnika. - Też jest człowiekiem Ffoulkesa?

   - Słucham? Dangerfield powiedział:

   - Ma pan pełne prawo w każdej chwili zabrać stąd robota, ale dopóki pozostaje on na terenie zamku, nie wolno nam spuszczać z oka tych diamentów.

   Podczas tej wymiany zdań nadal szli za Argusem. Teraz robot przeszedł do następnej sali, kontynuując swój powolny obchód. Ballard wyprzedził go i zasłaniając dłonią usta, szepnął:

   - McNamara. Proces Skręcania. Patent nr R-735-V-22. Robot nie zatrzymał się.

   Dangerfield powiedział: - Będzie pan to chyba musiał powtórzyć głośniej, co?

   W ręku trzymał mały notes i pióro.

   Ballard rzucił mu krótkie spojrzenie, a następnie podbiegł do Argusa, próbując ponownie wyszeptać hasło. Ale robot błyskawicznie umknął, zatrzymując się dopiero w bezpiecznej odległości od Ballarda.

   Nie był w stanie dojść na taką odległość, by móc wyszeptać hasło. A gdyby wymówił je tak głośno, by Argus go usłyszał, czyhający tuż obok Dangerfield natychmiast przekazałby je Ffoulkesowi. A Ffoulkes wiedziałby już, co robić - ogłosiłby patent, powodując załamanie się diamentowego rynku.

   Trzy postacie poszły dalej, zostawiając Ballarda z tyłu. Czy było jakieś wyjście? Czy możliwe było zatrzymanie robota?

   Mężczyzna wiedział, że nie; nie w miejscu, które już nie należało do niego. Mając władzę i majątek mógłby przypuszczalnie wymyślić w końcu jakiś sposób. Ale czas odgrywał dużą rolę.

   Jeszcze teraz byłby w stanie się podźwignąć. Za miesiąc już nie. Przez ten czas wpływy w jego imperium przeszłyby na dobre w obce ręce. Jego rozgorączkowany umysł bezładnie szukał jakiejś szansy.

   A gdyby stosując patent jeszcze raz spróbował wyprodukować trochę diamentów?

   Mógłby spróbować. Ale nie był już Brucem Ballardem, magnatem przemysłowym. Nie posiadał już osłony, jaką zawsze tworzy wielkie bogactwo. Ffoulkes mógłby kazać go śledzić, znałby jego najmniejszy ruch. Niemożliwe byłoby zachować cokolwiek w tajemnicy i gdyby zaczął znowu wyrabiać diamenty, ludzie Ffoulkesa natychmiast by to wywęszyli. Ta droga ratunku była dla niego zamknięta.

   Ratunek. Dla robota było to takie proste. On sam stał się bezbronny, podczas gdy robot pozostał nieuchwytny. Stracił majątek - to Argus był Midasem. Inteligencja nie była w stanie pomóc mu właśnie teraz, gdy miał miejsce największy kryzys w jego życiu. Przez jedną, szaloną chwilę zaczął się zastanawiać, co Argus zrobiłby na jego miejscu - Argus, którego nieomylny mózg okazał się o tyle doskonalszy od mózgu, który go stworzył.

   Ale Argus nigdy nie znalazłby się w takiej sytuacji. Argusowi obojętne było wszystko, oprócz jego własnej złotej skóry otoczonej jaśniejącą aureolą. W tej właśnie chwili przemierzał komnaty tego zamku obojętny i nieczuły na wszystko, co go otaczało.

   Ballard przez chwilę wstrzymał niespokojny oddech, a następnie zszedł do piwnic, gdzie wyszukał ciężki młot kowalski. Potem wrócił na górę, by poszukać Argusa.

   Znalazł go w jadalni, kroczącego dostojnie, podczas gdy światło miękko ześlizgiwało się po jego złotej kolczudze i rozpryskiwało na małe tęcze przy spotkaniu z klejnotami.

   Ballard pocił się, choć nie z wysiłku. Stanął na wprost Argusa i powiedział: - Zatrzymaj się dokładnie w tym miejscu, ty... - Obrzucił robota niecenzuralnym słowem.

   Argus skręcił, by go ominąć. Ballard czystym, donośnym głosem powiedział: - McNamara. Proces Skręcania. Patent nr R-735-V-22.

   Pióro Dangerfielda ożyło. Robot zatrzymał się. Było to jak zatrzymanie jakiejś nieubłaganej siły przyrody, jakby lawina zatrzymała się w połowie drogi na górskim zboczu. W nagłej ciszy Ballard usłyszał, jak drugi strażnik pyta:

   - Masz?

   - Tak - odpowiedział Dangerfield. - Chodźmy.

   Wyszli. Ballard podniósł młot. Na palcach podszedł do Argusa. Argus górował nad nim, spokojny i ślepy.

   Pierwsze uderzenie pozostawiło głęboki ślad w masywnej piersi robota, wyrywając tkwiące w niej diamenty, które rozsypały się na boki. W swoim milczącym dostojeństwie Argus zachwiał się pod tym ciosem. Echo jego upadku grzmotem przewaliło się po opustoszałej sali.

   Ballard podniósł młot i uderzył ponownie. Oczywiście nie był w stanie naruszyć prawie nieprzeniknionej osłony pod złotym pancerzem, ani rozbić klejnotów, ale jego dzikie uderzenia wyrywały je z pancerza i kaleczyły złotą powłokę.

   - Ty... przeklęta... maszyno! - krzyczał Ballard w ślepej furii, czyniąc z trzymanego młota narzędzie bezmyślnej destrukcji.

   - Ty... przeklęta... maszyno!

przekład : Jacek Majewski